NIEUWSBRIEF FEBRUARI 2021
13 CONCRETE TIPS VAN MARTIE SLOOTER VOOR (NOG BETER) ONLINE LESGEVEN

In de afgelopen periode heb ik veel online lessen geobserveerd met de Zes rollen-app. Deze observaties maakten me vooral één ding duidelijk: wat belangrijk is bij een fysieke les is óók belangrijk voor een online les.

Wat zijn de kenmerkende eigenschappen van leraren die effectief online lesgeven?
Met de structuur van de zes rollen kan ik je helpen je online les goed op te bouwen.

Rol 1: Gastheer
De leraar maakt contact en houdt dat contact de hele les vast. Het is een psychologische basisbehoefte van je leerlingen om gezien te worden. Bij online lessen is dat wel ingewikkelder. Hoe doe je dat?

• Begroet je leerlingen bij het inloggen en zeg iets aardigs.
• Voer gesprekjes met je leerlingen: zorg dat het er gemoedelijk aan toe gaat. Op die manier ervaren zij iets van wat er in de fysieke lessen ook gebeurde. Het helpt natuurlijk als je kunt voortborduren op het contact wat je eerder al had opgebouwd.
• Je kunt een app gebruiken, bijvoorbeeld Whiteboard. Plaats een aardige begroeting op bijvoorbeeld het whiteboard – eventueel met een opdracht.
• Peil met welke emotie je leerlingen in de les zitten (net als bij een fysieke les). Wat ga je doen met die emotie? Je kunt bijvoorbeeld een aparte afspraak in Teams vergaderruimtes maken om met een kleiner groepje even bij te praten. Alles om de relatie op te bouwen en te behouden.
• Let op de omgeving waar de leerling zijn les online volgt. Geef bijvoorbeeld aan dat zitten aan een bureau beter werkt dan zitten op een bed.

Kortom:
Voeg de sociale component toe. Geef je leerling de aandacht en het vertrouwen zodat hij in zichzelf gaat geloven. Bedenk dat je leerling kwetsbaar is in deze situatie. Jij bent te gast in zijn privé omgeving.  Er kan sprake zijn van een thuiscultuur die zich opdringt.

Rol 2: Presentator
De effectieve leraar laat ook in een online les merken dat hij de leiding heeft. Je werkt aan het opbouwen van wederzijds respect. Hoe doe je dat?

• Voeg weer de sociale component toe. Heet je leerlingen welkom als groep. Luister naar wat er speelt en bepaal of en wanneer je daarop in wilt gaan.
• Weet dat jouw leiderschapsgedrag nu een andere dimensie heeft gekregen. De non-verbale communicatie via het beeldscherm is ingewikkeld. Maak je mimiek, intonatie en bewegingen wat sterker om duidelijker over te komen.
• Wees positief en spreek positieve verwachtingen uit.
• Geef je leerlingen aan dat ze de les niet moeten storen, dat ze naar elkaar moeten luisteren en meer van dat soort sociale omgangsvormen.
• Veel scholen hebben een startsheet ontwikkeld. De sheet wordt elke les getoond en bevat icoontjes over microfoon, pen en papier, boek en schrift erbij, blurren, enzovoort. Hiermee geef je als lerarenteam aan wat je belangrijk vindt als code in online lessen.
• Spreek met collega’s af hoe je omgaat met de camera. Alleen bij de start of op bepaalde momenten? Of de hele les? In bepaalde groepen kan er sprake zijn van te veel afleiding door alle camerabeelden.
• Geef aan waarom het zinvol is dat de leerling de les volgt, wat het doel en het nut is van de les, wat de les hem oplevert, wat je leerling gaat leren.
• Formuleer duidelijke leerdoelen. Dat zorgt voor inspirerende en doelgerichte les.

Kortom:
Voeg de sociale component toe en geef sturing aan het leerproces. Veel leerlingen ervaren sturing als plezierig en komen sneller in de leermodus. Leerlingen ervaren dit namelijk als leiderschapsgedrag en dat creëert een veilig gevoel. Wees positief en zorg voor duidelijke leerdoelen.

In mijn volgende blog komen de tips aan bod voor online lesgeven die horen bij de rollen Didacticus (3), Pedagoog (4) en Afsluiter (5).

Geïnteresseerd in de onderliggende processen? Bel Martie Slooter Academie.
De aanpak kan op korte termijn gerealiseerd worden.
De valkuilen zijn bekend.
De succesfactoren ook!

Bron: De zes rollen van de leraar (2018), Martie Slooter
Met gratis bijlagen waaronder ICT-toepassingen bij lesonderdelen en werkvormen.